Of ik zin had om mee te gaan naar een lezing in de Praagse boekhandel Božská lahvice, vroeg mijn vrouw. Een Tsjech zou daar een verhaal komen houden over de Elfstedentocht en zijn deelname daaraan. De vereniging NE-BE, waarvan mijn vrouw lid is, organiseerde die lezing. Ik was verbaasd!

Voor mij als Nederlander is de Elfstedentocht niet zomaar iets. Het is een iconische sportgebeurtenis, die aan de winnaar een jarenlange nationale heldenstatus verleent. En alle deelnemers die de tocht met succes hebben uit geschaatst, dragen hun “Elfstedenkruisje” – het zichtbare bewijs van hun geslaagde deelname nog jarenlang met trots… Dus er komt nu echt een Tsjech in Praag een lezing geven over zijn deelname aan deze 200 kilometers lange schaatstocht? Vroeg ik. Mijn vrouw knikte bevestigend.

Dat moet dan waarschijnlijk de tocht van 1997 zijn geweest mompelde ik nog, want dat was de laatste… Maar hoe dan ook, ik meldde mijn vrouw dat ik graag mee ging naar die lezing! Na een poosje drong het echter tot me door, dat ik iets belangrijks over het hoofd had gezien. Er zijn namelijk 2 verschillende Elfstedentochten die in de Noord-Nederlandse provincie Friesland worden gehouden.v Naast de fameuze Schaats-Elfstedentocht, die voor het eerst in 1909 plaats vond, wordt sinds 1912 ook een Fiets-Elfstedentocht gehouden. Voor die schaatstocht moet er dan wel een dichtgevroren route zijn, van zo’n 200 kilometer, langs de 11 Friese steden. Dat vraagt om een wekenlange vorst periode. En die zijn zeldzaam. Sinds 1909 zijn er daarom maar 15 Schaats-Elfstedentochten gehouden. De laatste was in 1997. Voor de Fiets-Elfstedentocht, die totaal 235 kilometer lang is, ligt de infrastructuur er al. Die tocht wordt dan ook vrijwel ieder jaar gefietst.

Dus om kort te gaan: de lezing wordt gehouden door een Tsjech die deel nam aan de 112e editie van de Fiets-Elfstedentocht die op pinkstermaandag 20 mei jl. plaats vond.

Op donderdag 13 juni verzamelden zich te 19.00 uur rond 30 belangstellenden in de vergaderaccommodatie van boekhandel Božská lahvice. Wat ze te horen kregen was een enthousiast verhaal van NE-BE lid Vladimír Synek, die zichzelf een gepensioneerd fietsliefhebber noemde en zijn deelname aan de tocht aanduidde als een prima gelegenheid om de beenspieren weer eens aan het werk te zetten. Hij was blij dat hij zich tijdig als deelnemer opgaf, want ieder jaar melden zich meer gegadigden dan het maximaal toegestane aantal deelnemers van 15.000. En die vallen dan buiten de boot.

De Fiets-Elfstedentocht wordt verreden op de normale openbare weg en de route is via bordjes en door de inzet van personen aangegeven.vDe startplaats is Bolsward. ‘s Morgens tussen 05.00 en 08.00 uur vertrekken om de 8 minuten deelnemers in groepen van 650 personen. Te middernacht moet een ieder in Bolsward terug zijn. Wie later aankomt heeft de tocht niet volbracht.
Aan de hand van dia’s, foto’s en kaarten loopt Vladimir alle steden van de route langs. Dat zijn, in volgorde van doorheenfietsen – (Start) Bolsward en dan Harlingen, Franeker, Dokkum, Leeuwarden, Sneek, IJlst, Sloten, Stavoren, Hindeloopen,Workum en daarna weer terug in Bolsward. Wat hem als deelnemer vooral had getroffen was het enthousiasme van de toeschouwers en de vrolijke, feestelijke sfeer zowel langs de route als in alle 11 genoemde steden. De Fiets-Elfstedentocht is daar een echte jaarlijkse happening!

Omdat pech onderweg echter ook bestaat, zijn langs de route enkele verzorgingsposten ingericht voor onfortuinlijke deelnemers. Dit jaar was het gelukkig vooral goed weer, maar dat was ook wel eens anders. Ter illustatie toonde Vladimir fotos waarop te zien was hoe deelnemers – een paar jaar geleden- ploeterend hevige regenval moesten trotseren. En hij vertelde ook over deelnemers die er met hun laatste krachten en op hun tandvlees nog net in slaagden om voor klokslag middernacht bij de finish in Bolsward terug te zijn. Het schijnt dat ook de organisatie via de “Friese Bezemwagen” daarbij wel eens een handje helpt. En zo is er soms zelfs bij pech in de Fiets-Elfstedentocht, toch nog een happy end.

De bezoekers hebben deze met enthousiasme gegeven lezing, zeer gewaardeerd.
Ik weet daarom zeker dat ik ook namens hen spreek als ik Vladimir Synek zeer bedank voor zijn geslaagde lezing.

Jan Alderliesten

Foto uit de lezing Markéta Cole

Historisch foto van de finish van de Elfstedentocht op schaatsen, 1956, Wikipedia Commons

In de sectie Fotogalerij kunt u de eigen foto's van de Fietselfstedentocht deelnemer Vladimír Synek bekijken.